| Pasa_007 | Date: Bazar ertəsi, 2012-07-23, 2:26 PM | Message # 1 |
|
Mayor Genearl
Group: Administrator
Messages: 312
Status: Offline
| xəritəsi
fıvvvarələr parkı
Ay işığı restoranı
Rayonun qisa tarixi
Mugan düzünün merkezinde, Araz çayinin her iki sahilinde yerlesen Saatli Azerbaycan Respublikasinda inzibati rayondur. 1943-cü il may ayinin 25-de Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset heyetinin 30/21 nömreli qerarina esasen Saatli müsteqil rayon kimi teskil edilmisdir. 1963-cü ilde Sabirabad rayonuna birlesdirilen Saatli rayonu 1965-ci il yanvarin 14-de yeniden müsteqil rayon statusu almisdir. Saatli rayonu Mugan düzünde yerlesmekle erazisi okean seviyyesinden 28 metre qeder asagi seviyyededir. orta temperatur qışda 0-dan +3 C-yə qədər, yayda +39 C-yə qədər olur. Rayon ərazisindəki Sarısu gölü balıq tutmaq və qış ovu ilə məşğul olmaq üçün münasib yerdir.1 seher, 43 kendi birlesdiren Saatli rayonunun hazirda 87053 nefer ehalisi var. Paytaxtdan 180 km mesafede olan merkezi Saatli seheridir.
Saatli etnonimi XIV esrin sonunda Arpaçayin asagi axari ve Araz çayinin sag sahilinde yerlesen Çuxur Seed adli eyaletde yaranmisdir. Evveller Arpaçayin asagi axari ve Arazin sag sahilinde yasayan saatlilarin xeyli hissesi XV esrin 30-cu illerinden qonsu erazilere köçmüsler. Saatlilarin bir qismi Qazax zonasinda, 1795-1798-ci illerde ise saatlilarin bir hissesi Qarabagda meskunlasmisdilar. Saatli tayfasinin adi Çuxur Saadda yasayan tayfanin, yaxud Emir Saadin adini dasiyan ve qedimden Agridag vadisinde yasamis Azerbaycan türklerinin - Saadli tayfasinin etnik adidir.
Yayi quraq keçen mülayim isti, yarimsehra ve quru çöl iqlimi olan Saatli rayon erazisinde qedim dövre aid yasayis meskenlerinin oldugu sübut edilmisdir. Azadkend, Fetelikend, Ceferxan, Varxankend, Elisoltanli kendlerinde e.e. II-III minilliklere aid arxeoloji abideler, o cümleden saxsi qablarin qaliqlari tapilmisdir. Araz çayının sahilyanı ərazisində bizim eradan əvvəl və orta əsrlərdə çəkilmiş Qovurarx, Həkm arxı və Muğan arxı suvarma arxlarının qalıqlarına rast gəlmək olar. Azakənd, Fətəlikənd, Varxankənd və Cəfərxan kəndlərinin ərazisində çoxsaylı arxeoloci abidələr var: bizim eradan əvvəl III-II minliyə aid nekropallar və kurqanlar, Qaraqaşlı və Qaralar adlı qədim məskənlər (tunc dövrü), Abbasbəyli (XI-XIII əsrlər), Məmmədabad (X-XVI əsrlər), Sarısu (IV-XII əsrlər), Araz düşərgəsi və s.
Yerli diyarşunaslıq muzeyinin ekspozisiyasına tamaşa etmək turistlər üçün maraqlı olacaq. Burada 6300-dən çox eksponat nümayiş etdirilir (telefon: 5 37 10). Rayonda qədim xalq sənəti ənənələri davam etdirilir, ağac və metal üzərində oyma işləri ilə məşğul olan sənətkarlar var. Xalq sənətkarları tərəfindən hazırlanan məmulatlardan mürcülər, sandıqlar və beşiklər xüsusilə
Saatli rayonunun Mugan düzünün merkezinde yerlesmesi, Araz çayinin bol suyu bu erazide ehalinin meskunlasmasina, ekinçilik, heyvandarliq ve qusçuluqla mesgul olmalarina elverisli serait yaratmisdir. Saatli rayonunun hazirki Ceferxan kendinde hele XX esrin evvellerinde yaradilmis tecrübe stansiyasi, sonralar "Mugan-tecrübe meliorasiya stansiyasi" adini almis menteqenin Mugan düzünde torpaqlarin sorlasmasinin qarsisinin alinmasinda, meliorasiya islerinin elmi-nezeri esaslarla aparilmasinda böyük rolu olmusdur. Xüsusen XX esrin 50-ci illerinden sonra bu stansiyanin fealiyyeti genislenerek bölgede esl elmi bazaya çevrilmisdir. Görkemli tedqiqatçi alimlerimiz C.E.Eliyev, S.X.Hüseynzade, V.P.Valabuyev ve digerleri uzun iller hemin Ceferxan Mugan-tecrübe meliorasiya stansiyasinda semereli elmi tedqiqat isleri aparmislar.
Saatli rayonunun teskil edilmesi 1941-1945-ci iller müharibesi dövrüne düsmüsdür. Hemin illerde rayondan 1600 nefer cebheye gönderilmis ve onlar 77-ci, 223-cü, 402-ci, 416-ci diviziyalarda serefle döyüsmüsler. Onlardan 533 nefer helak olmusdur. 1949-cu ilde Ermenistan SSR-nin bir sira rayon ve kendlerinden zorla qovulmus azerbaycanli ehalinin xeyli hissesi, 1953-cü ilde Merkezi Komitenin xüsusi gösterisi ile Р¬ranla serhed eraziden köçürülen Celilabad rayonunun 7 kendinin ehalisi, 1958-1959 ve 1989-cu illerde Orta Asiya Respublikalarindan Axiska türkleri, 1988-1989-cu ilde baslanan Ermenistanin isgalçiliq siyaseti neticesinde Qerbi Azerbaycandan dede-baba torpaqlarindan didergin salinan soydaslarimizin müeyyen hissesi Saatli rayonunda meskunlasmisdir.
Ermenistanin respublikamiza tecavüzü neticesinde baslanan müharibede Saatli rayonunun gencleri de qehremancasina döyüsmüsler. Azerbaycanin erazi bütövlüyü ve suverenliyi ugrunda geden döyüslerde Saatli 116 nefer sehid vermisdir. Sehidlerimizden 1 neferi Hüseynov Elsen Р¬brahim oglu 1995-ci ilin mart hadiselerinde igidcesine helak olmus Azerbaycanin Milli Qehremani adina layiq görülmüsdür.
Azerbaycan Respublikasinin diger bölgeleri kimi Saatli rayonunun da sosial-iqtisadi ve medeni-siyasi heyatinin bütün sahelerinde dirçelis ve inkisaf, ehalinin heyat seviyyesinin yükseldilmesi 1970-ci ilden sonra baslanmisdir. Azerbaycan xalqinin ümummilli lideri Heyder Elirza oglu Eliyev Azerbaycan KP MK-nin birinci katibi islediyi dövrde 3 defe - 1974, 1976 ve 1980-ci ilde, müsteqil Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti oldugu dövrde ise 1998-ci ilde Saatli rayonunda olmus, rayonun iqtisadiyyatinin dirçeldilmesi, ehalinin heyat seviyyesinin ve rifah halinin yaxsilasdirilmasi üçün tapsiriq ve tövsiyyelerini vermisdir.
70-80-ci illerde Saatli rayonunda 8573 sagird yeri olan 19 mekteb binasi, 390 çarpayiliq merkezi xestexana, 450 yerlik medeniyyet sarayi, 11 kend hekim menteqesi, musiqi mektebi, 450 yerlik mektebeqeder müessiseler, 32 menzilli besmertebeli 2 yasayis binasi, ikimertebeli univermaq, universam, bir sira idare ve müessiseler üçün yeni inzibati binalar, pambiq temizleme ve süd zavodlari, çörekbisirme kombinati tikilerek rayon ehalisinin istifadesine verilmis, çoxsayli senaye, neqliyyat ve xidmet teskilatlari yaradilmisdir.
Müsteqillik illerinde rayonda tikinti-quruculuq, abadliq isleri genis vüset almisdir. Hemin illerde Araz çayi üzerinde uzunlugu 238 ve 320 metr olan iki böyük körpü, 800 yerlik "Came" mesçidi, 2030 yerlik 8 yeni mekteb binasi, 750 yerlik iki sadliq sarayi, sehidlerin xatiresine abide kompleksi, 31 mart azerbaycanlilarin soyqiirimi xatire kompleksi, "Heyder" parki, "Mugan" ve "Fevvareler" parklari, 5 yeni hekim menteqesi, stadion, idman meydançalari, qusçuluq broyler fabriki, çoxsayli sosial obyektler ve özel istehsalat müessiseleri tikilerek ehalinin istifadesine verilmisdir.
Harada qalmaq olar
«Cənnət» istirahət mərkəzi Tel. (50) 362 04 64, mehmanxana Tel. 5 30 83 turistlərin yolunu gözləyir
Harada nahar etmək olar
«Fəvvarələr»,«Röya»,«Ay işığı», «Niyaz» restoranlarında, «Veterok», kafelərində qırqovul, kəklik, turac quşlarından hazırlanan özünəməxsus yeməkləri və yerli xörəklər-xingal, mantı-qonaqlarda xoş təəssürat yaradır.
|
| |
| |
